Asertywność jest umiejętnością nabytą, oznaczającą posiadanie i prezentowanie własnego zdania oraz wyrażanie emocji i postaw, przy jednoczesnym nie naruszaniu praw i psychicznego dobrostanu innych osób. Tyle w teorii, która już w samej definicji prosta nie jest, a co dopiero w praktyce jej życiowego wdrożenie.
Z doświadczenia wiem, że chociaż jest to umiejętność bardzo ważna, to jednocześnie jest jedną trudniejszych do nauczenia się, tak aby realnie poprawnie z niej korzystać, nie psując relacji i mając poczucie, dobrze prezentowanych poglądów.
Asertywność w statystyce
Niedawno zrobiłam ankietę na Linkedinie z pytaniem:
Czy uważasz siebie za osobę asertywną?
- 49% odpowiedziało, że tak
- 22%, że nie
- 10% zawodowo nie, prywatnie tak
- 18% zawodowo tak, prywatnie nie.
Link do ankiety:
https://www.linkedin.com/posts/monika-skrodzka-558765b8_asertywnoagjafd-empatia-biznes-activity-6886578831071694848-1qGP
Sama jestem osobą, w środowisku zawodowym – zdecydowanie asertywną. Prywatnie staram się, fakt ale nie ukrywam, że najtrudniej jest mi być asertywną w stosunku do własnych córek. Pocieszam się tylko przy tym, że nie jestem jedyną mamą z tym problemem 🙂
Uważam, że łatwiej zarządzać każdym zespołem, rozmawiać nieraz z mocno wymagającymi klientami i odpowiadać na setki pytań, niż utrzymywać wysoki poziom asertywności rozmawiając z małymi, często rozzłoszczonymi wersjami samych siebie.
Empatia a asertywność
Po moim artykule odnośnie empatii (tutaj link do tego artykułu https://www.linkedin.com/feed/update/urn:li:activity:6884399434050895872), kilka osób w wiadomościach prywatnych rozmawiało ze mną na ten temat, i dzieliło się swoimi doświadczeniami. Było to bardzo ciekawe. Moim rozmówcy często zwracali przy tym uwagę na problemy osób empatycznych w odniesieniu do asertywności.
Osoby, które lepiej odczuwają uczucia i emocje innych, łatwiej mogą dostosować swój komunikat, ale często przez swoją wyższą wrażliwość, nie chcą urazić drugiej strony.
Przez modny temat asertywności, wiele osób rozumie głównie umiejętność skutecznego odmawiania i krytykowania. Jest to jednak pojęcie dużo szersze – pozwalające na prezentację własnych poglądów, często sprzecznych z innymi oraz obronę własnych praw i wartości. Rzadko w kontekście asertywności omawiana jest sztuka przyznawania się do błędów, udzielania pochwał. Najczęściej asertywność kojarzona jest tylko z odmową i odmawianiem.
Tymczasem, pewnie nie tylko ja mam wrażenie, że w aspekcie asertywności często jest pomijana bardzo ważna kwestia – a mianowicie, czy zawsze warto być asertywnym i czy zawsze warto wprost wyrażać swoje zdanie?
Jeśli sytuacja wymaga wyrażenia, zaprezentowania naszego zdania – oczywiście, bądźmy asertywni, starajmy się dobrze komunikować nasze poglądy, spostrzeżenia czy oczekiwania, bo jest to bardzo ważne. Z doświadczenia widzę jednak, że w wielu przypadkach, pod płaszczykiem asertywności i jawności własnego zdania (czasem tylko pokazania, że ono w ogóle istnieje) niektórzy stają w kontrze dla zasady. Tak rozumieją asertywność – przez własne prawa. I chociaż nie ma nic złego w wyrażaniu własnych opinii, czasem milczenie jest złotem😊 Warto o tym pamiętać.
Biznesowo asertywność kojarzy się z profesjonalizmem. Dobry manager powinien umieć w sposób prosty ale szanujący prawa drugiej strony wyrazić swoje poglądy. Winien umieć także oprzeć się prośbom ze strony współpracowników – jeśli są one nierealne lub wygórowane.
Zarządzanie pracownikami i biznesem wymaga od nas dodatkowych zdolności komunikacyjnych, aby nie przedłużać niepotrzebnie procesów, by pozostawać transparentnym, a dzięki świadomej i dobrze dostosowanej komunikacji cieszyć się szacunkiem i autorytetem innych osób.
Warto więc działać na tyle umiejętnie aby będąc w zgodzie
z samym sobą, nie naruszać poczucia godności drugiej strony, i nie wyzwalać negatywnych emocji, nie eskalować konfliktu. Wyrażając otwarcie nasze uczucia i przekonania musimy brać zawsze za nie odpowiedzialność. Nie tylko na szczeblu managerskim, ale także w zwykłych kontaktach na partnerskim poziomie – wypracowanie w sobie asertywności jest kluczowe!
Żyjąc w społeczności łatwiej nam się żyje, a także innym współpracuje się z nami jeśli potrafimy wyrazić swoje myśli, uczucia, i przekonania bez lekceważenia uczuć i poglądów innych osób. Takie rozmowy sprzyjają kształtowaniu równości w relacjach międzyludzkich i pomagają w dobrym zrozumieniu granic obydwu stron. Daje to też poczucie harmonii i sprawczości jaką posiadamy, a w ocenie innych stabilności, profesjonalizmu i pewności siebie.
Jak mawiał Alexis de Tocqueville, XIX wieczny francuski myśliciel polityczny, socjolog, polityk” „wolność człowieka kończy się tam, gdzie zaczyna się wolność drugiego człowieka.”
Absolutnie mamy prawo wyrażać swoje poglądy, jednak dopóki, dopóty nie naruszają one komfortu drugiej osoby. To samo tyczy się próśb – mamy prawo o coś poprosić, musimy jednak liczyć się z odmową.
Ani uległość-przekładanie cudzych racji i potrzeb ponad własnymi, ani agresja -branie pod uwagę wyłącznie własnej perspektywy i ignorowanie innych osób, nie doprowadzą nas do dobrych relacji międzyludzkich. W pierwszym przypadku ludzie będą nas wykorzystywać, a my nie będziemy mieć satysfakcji i czasu z własnych zajęć, w drugim pseudo autorytet tej osoby wynika z posłuchu, nie z szacunku. W obydwu przypadkach trzeba poszukać złotego środka – a więc postawienia siebie na równi z drugą stroną.
Jeśli zaś chodzi o część dotyczącą krytyki innych osób – czasem bywa, że musimy skonfrontować nasze zdanie, dać feedback. Konstruktywna krytyka bywa bardzo pomocna w działaniach. Należy się jednak skupić na konkretach, na faktach, które budzą w nas taki, a nie inny stosunek, powiedzieć wprost o swoich emocjach (np.”nie odpowiada mi taka sytuacja”) i jasno określić oczekiwania.
Asertywność pomaga też w dobrym przyjmowaniu przez nas komplementów od innych. Wzmaga naszą pewność siebie, tak abyśmy sami nie umniejszali naszych zasług, dobrych cech, naszego potencjału.
Asertywność zarówno w biznesie jak i życiu prywatnym jest niezwykle ważną umiejętnością, nad którą warto cały czas pracować. Pomaga ona nam w kreowaniu coraz wyższych stanów samoświadomości, a więc w jednej z podstawowych cech inteligencji emocjonalnej. Jest także nieoceniona w tworzeniu poczucia zgody z samą/samym sobą. Dobrze wykorzystywana będzie działa na naszą korzyść, zarówno
w przestrzeni prywatnej jak i zawodowym działaniu.
